گزارش
مراسم یادواره
ماغتیم قولی پیراغی
و سالگرد جمهوری
ترکمنصحرا
270 مین سالگرد
شاعر ملی ترکمن
ماغتیم قولی پیراغی
وهمچنین مراسم
79 مین سالگرد جمهوری
ترکمنصحرا با شرکت
ترکمن های خارج
از کشور و مهمانان
خارجی از سوی انجمن
فرهنگی ترکمن های
ایران، شهر کلن
برگزار شد.
در آغاز
مراسم آقای ایوب
گرکزی رباعیات
و سروده های خود
را خواند. ایشان
با یادآوری شاعر،
محقق و ژورنالیست
مشهور ترکمن آقای
نازمحمد پقه که
در 23 شهریور ماه
سال 1381 دار فانی را
وداع گفت اظهار
داشتند: "نازمحمد
پقه از برگزارکنندگان
مراسم های ماغتیم
قولی در ایران
بودند و در برگزاری
یادواره های ماغتیم
قولی در دانشگاههای
کشور، آق توقای
وهمچنین در شکل
گرفتن این مراسم
ها نقش فعالی داشته
است.
در 270 مین
سالگرد ماغتیم
قولی جای این رباعی
سرای ترکمن خالیست
و یادش گرامی باد."
در این
مراسم سخنرانان
به بررسی آثار
ماغتیم قولی پرداختند.
از جمله آقای بگ
مئراد گری شاعر
و محقق ترکمنصحرا
ضمن صحبت در مورد
ماغتیم قولی پیشنهاد
کردند که هر ساله
"سمینار ماغتیم
قولی" تشکیل گردد.
ایشان در پایان
سخنرانی سروده
خود را به همین
مناسبت در مقابل
شرکت کنندگان
یادواره ماغتیم
قولی خواندند.
در مراسم
امسال انجمن فرهنگی
ترک های شمال خراسان
بنام "اویانیش"
پیامی به مناسبت
سالگرد ماغتیم
قولی فرستاد که
به زبان مادری
ایشان خوانده شد.
در این پیام قید
شده است که ماغتیم
قولی متعلق به
همه ملت های ترک
زبان است و ترک
های شمال خراسان
ماغتیم قولی پیراغی
را شاعر ملی خود
نیز می شمارند.
سخنران
و مهمان دیگر مراسم
آقای دکتر
ضیا صدرالاشرافی
یکی از پژوهشگران
آذربایجانی مقیم
فرانسه بود که
در طی سخنانی پیرامون
ماغتیم قولی و
زبان ترکمنی فرمودند:
در شعر و ادب ترک
های آذربایجان
فضولی از همان
ارج و منزلتی برخوردار
است که ماغتیم
قولی پیراغی در
نزد ترکمن ها و
این دو شاعر از
افتخارات ما ترک
زبانهاست. وی همچنین
در رابطه با زبان
ترکمنی می گوید
که یکی از مهمترین
زبان های ملیت
های ترک بشمار
می آید و اگر قرار
است این ملت ها
یک زبان مشترک
انتخاب بکنند،
زبان ترکمنی خواهد
بود.
علاوه
بر آن مقاله ای
نیز از سوی یکی
از ماغتومقلی شناسان
کشورمان و همچنین
آگاه به مسائل
ادبی ترکمن ها
استاد بیرام قلیچ
فرزام در یادواره
ماغتیم قولی تکثیر
و بین شرکت کنندگان
پخش شد.
در بخش
دیگری از
مراسم که مربوط
به تاریخ
ترکمنصحرا
بود یکی از اعضای
هیات مدیریه انجمن
مقاله ای قرائت
کرد. ایشان 79 مین
سالگرد جمهوری
ترکمنصحرا را به
مردم ترکمن تبریک
گفت. در مقاله ایشان
ذکر می شود که در
تاریخ 20 ماه
مه سال 1924 در اومچالی
برای نخستین بار
ملت ترکمن نشست
سرنوشت سازی را
ترتیب دادند و
به دنبال این نشست
از جمله شورای
ریش سفیدان را
ایجاد و عثمان
آخون را به عنوان
رئیس جمهور انتخاب
کردند. یکی از ویژگی
های این جنبش و
حرکت ملی ترکمن
ها وحدت تیره و
طایفه های مختلف
ترکمن در مقابل
حکومت مرکزی رضا
خان بود که از سوی
انگلیس ها حمایت
می شد. حاکمیت جمهوری
ترکمنصحرا یکسال
و نیم به درازا
می کشد و با سرکوب
خونین و وحشیانه
از سوی قشون مرکزی
به رهبری رضاشاه
این جنبش عدالتخواهانه
ملی شکست می خورد.
مقاومت های پراکنده
ترکمن های ایران
ولی چندین سال
ادامه می یابد
و جامعه ترکمن
پس از سرکوب این
جمهوری با گذشت
زمان و با برنامه
های درازمدت دولت
مرکزی رو به فارسیزه
شدن می رود. مدارس
ترکمنی بسته و
زبان فارسی اجباری
می شود. سخنران
مقاله خود را با
یاد قهرمانان و
آزادیخواهان ترکمن
همانند: ملا رجب،
آراز قربان، ایمانقولی،
عزیز خوجه، خوجه
نیاز خان، اسه
ن خان، حاجی محمد
پانگ، موسی خان،
الله یارخان، گوکی
صوفی، عزمان آخون،
جان مامد بگ و امین
الله خان و دیگران
به پایان رساند.
در این مراسم هنرمندان ترکمنصحرا مقیم خارج نیز هنرنمائی کردند. آوازهائی که در این مراسم به سمع رسید بیشتر از اشعار ماغتیم قولی اقتباس شده بود. در این مراسم گروه کر "عالم قوشار" که وابسته به انجمن فرهنگی ترکمن های شهر کلن است دو آواز اجرا کرد که با استقبال بی نظیر شرکت کنندگان مواجه شد. در بخش پایانی مراسم نیز هنرمندان ترک آذری آواز خواندند.