<address style="text-align: center"> �Akmyrat G�rgenli</address> <address align="center"> Taryh ylymlary� kandidaty</address> <address align="center"> "Millet�ilik" d�?�njesi �a-da Tire parazlyk keseli</address>

Turkmensahra

ترکمنصحرا

�Akmyrat G�rgenli

Taryh ylymlary� kandidaty

"Millet�ilik" d�?�njesi �a-da Tire parazlyk keseli

��omut, G�kle� t�sip edip �z�nden,

�ekse goşun, ��i, ardy bilinmez,

Teke, Salyr ��riş etse �okardan,

�agyny� namardy, merdi bilinmez.�

Magtymguly

Adamzat indi �er şaryndan daşarda başga planetalarda diriligi� alamatlary barmy, ol �erde �aşap boljakmy, d�n�� howp abandyr�an global ysslyga, terror�y d�wletlerdir guramalara garşy toparlanşyp g�reşil��n bir d�wr�nde, T�rkmen halky �a�y bir garaşsyzlygy� h�z�rini g�rjek mahalynda, arkasyna �el �aljak wagtynda, dilini, medeni�etini, taryhyny �sd�rjek zamanasynda, onu� ��z�ni solduran, bo�nuny b�ken, ruhuny ��kd�ren, malyny-m�lk�ni talan, Magtymguly a�tmyşla�yn �oramsydan bolan haramhor begler� depesdine �ykdy oturuberdi, �il aglak bolsa do�uz dep� �ykar di�lşi� boldy. T�rkmenistanda �agda� şe�le bolup durka, E�rany� ��ginde, kesekini� goluny� astynda �aşa�an T�rkmenleri� �agda�y nene�si bolar o�d��rsi�iz? Elbetde di�se� tragik, di�se� g�zgyny, ga�gy, alada beriji. Seb�bi pars şaunistleri bu �erde di�e T�rkmenleri� maddy ba�lygyna d�l-de, e�sem medeni�etine, diline, d�p-dessuruna g�z dikip, onu� �oguna �anmak �ollaryny agtar�ar, kimde-kim bu mesel� �e�il-�elpa� seredse, bu şum si�asatyna az baha berse, daat g�n�ne, seb�bi g�mi deşilse, bir adam d�l-de hemme �olag�y gark bo�landyr. Şe�le jemgi�etde, şe�le z�herlendiriji atmosferada �n�p-�sen T�rkmenleri� intellegentsi�a wekillei, a�dy� d�ş�nmeli gatlaklary �z iline-g�n�ne bar bolan bor�laryny �erine �etirip bildilermi, esasan ulusyna bar bolan borjuny �erine �etirm�ge uky�plary barmy di�en sorag orta atyl�ar. Bulary� hemmesi jogaby tapylmadyk soraglar. Kimde-kim ili� b�hbidi ugrunda janyny a�aman, başyny go�sa, ol milli gahryman sa�yl�ar, onu� adyna da�anyl�ar, adyna alkyş okal�ar, dura-bara ol nerreseleri� atlary, watan urgunda beren ganlary unudyl�ar-de �ene �MEN� di��nler orta �yk�ar.

T�rkmenlere degişli k�bir internet sitlarynda parslary�, milli halklary� hak-hukuklaryny kemsidiji samramalaryna bizi� T�rkmenlerimiz jan edip, olary� dillerinde--pars�a jogap berm�ge sy�nanş�arlar, bu iş y�zygiderli dowam edip gel��r, men-de şe�le bir ş�phe d�redi: �bu, parslar bizi� T�rkmenlerimizi şe�dip pars�a �azmaga endik etdirmejek bolma�ar alla!� Şe�le o�nuny� so�uny� pu�dygy, utul�any� �ene-de biz boljakdygy ikujsuz. Şo�a g�r� ene s��d�mizi halal etjek bolsak, ene dilinde �azmaly, ene dili, du�gusy bilen d�ş�njek bolmaly, bu bir milli bor�dur, millet�ilik derejesine �etenmizi� nyşanydyr.

Men bu girişi �Milli d�ş�nj� n�dip �etmek barasynda a�tjak s�zlerim ��in ara atdym.

�Milli d�ş�nje� di�ildigi n�me, geli� bu barada gi��r�k durup ge�e�li�.

�T�rkmen� bir milletmi?

�Halk�, �kowum�, �millet� �aly si�asy etnomimleri� hersi �z�ne mahsus mana e�e. K� mahal dar d�ş�nj� e�er��nler, bir milleti �kowum� (k�w��mle�in oturan halk) di�seler- mysal ��in E�randa T�rkmenlere �kowum� di��rler, �z�ni hondan b�ri g�r��n şaunistler, bir kowmy �millet� derejesine g�ter��rler. E�ran, �urdu� ady, emma parslary� şaunistik terminologi�asynda bu toprakda �aşa�anlar, �eke-t�k bir milleti emele getir��r, olam �millet-e iran/ iran milleti�. E�sem, �agda� biz T�rkmenlerde n�hili?

M�lim boşluna g�r� T�rkmenleri� arasynda birn��e esasy tire-ta�pa b�l�nşigi bar, olar h�zir şulardan ybarat: �rsary, Salyr, Teke, G�kle�, �omut, �owdur. Bular şahalara, uruglara hem ownuk tirelere b�l�n��rler. Sorag şu �erde, T�rkmen başda bitewi bir millet/ halk bolup so�ra b�l�nipmi, �ogsa bu tire-ta�palary� birigimeginden T�rkmen milleti/ halky emele gelipmi? Mu�a jogap tapmak ��in etnogaf alymlarymyz en�eme �yllap �mr�ni sarp etdiler, ylmy işler �azdylar, �atan �eri �agty bolan professor Soltanşa Atna�azov bar �mr�ni T�rkmen etnonimlere sarp etdi, tire-ta�plary� gelip �ykyşy, �er-�urt atlaryny� manysy d�ş�ndirjek bolup en�eme ylmy iş �azdy. Etnograf alym Ata Jy�ky�ev bu mesel� jogap tapmak ��in T�rkmistany pa� py�ada di�en a�lanyp �ykdy. Şol alymlary� gelen netijelerine g�r� T�rkmen halky başda bitewi bir millet bolup, so�ra d�rli jeografi�a, ykdysady we si�asy seb�plere g�r� d�rli ta�palara b�ln�pdir. T�rkmen başda bitewi bir millet/ halk bolup so�ra b�l�nipmi, �ogsa bu tire-ta�palary� birigimeginden T�rkmen milleti/ halky emele gelipmi? di�en soraga jogap h�km�nde �ene-de şu fakty-da agzap ge�e�li�, irki d�w�r taryhymyzda �okarda agzalan tire-ta�palary� birsine-de duş gelnenok, biz bitewy Oguz �a-da T�rkmen di�ilip taryhda y�z galdyrypdyrys.

T�rkmenleri� tire-ta�pa b�l�nmegi �okarda agzap ge�işimiz �aly jeografi�a, ykdysady �a-da si�asy şertler esasynda emele gelipdir. Bu esasan Mongollary� �ozunda, 14-nji, 15-nji asyrdan so�ra T�rkmenlere berilen gysyşlary netijesinde başga �urtlere g��mekleri seb�pli, şol jebir esasynda bolupdyr, biz bu d�w�rde ilkinji gezek T�rkmenleri� arasynda t�ze atlara- has dogrusy b�l�nşiklere gabat gel��ris. �a�lym g�zl�p bir tarapa gidenleri� bir ady, bir �erde �umak �aly bolup oturanlary� bir ady, g�k �a�lalarda mesgen tutanlary� bir ady bolup, d�rli tire-ta�palar emele gelip başlapdyr. Abulgazy hany� �Şejere Terakime�sinde tire-ta�palary� ��neke� �erden gelip �ykandygy agzal�ar. Eserde, �pylanlary� hany gara �agyz, olara Gara-lar�, planlara Sary, pylanlar, ba�/emir bolany ��in �ermeli di�l��r�di�en g�rn�şde g�rr�� beril��r. E�randa Yraza şany� d�wr�nde 1930-njy �yllarda ilkinji ezek dogluş şahadet hat�/sejil berip başla�arlar, şonda ge� hem aja�yp, k�p halatlarda kemsidiji �he�de famil�a ady dakylypdyr. Mu�a elbetde belli bir derejede �z�mizem g�n�k�r, he�-de birisi �z�ne �kem�, �k�r�, �kel�, �pa�, �ketle�, �pakga�, �tana�, �gotur�, �bok burun�, �gysyr�, �ganjyk� �har�, �sy�maz�� �aly at dakarmy?! �z��i, �z�� kemsid��n bolsa�, duşmany� n�dip kemsimdesin?! Men-� bilmedim!

�z�ni �D�n�� T�rkmenleri� lideri�, �T�rkmenistany� �eke-t�k hem �m�rlik prezidenti� sa�an, adyny �erd�ki zatlar-a dursun, g�kden inen meterik daşlara-da dakdyran, d�desini� ady Atamyrat-ka, famil�asy Saparmyrat Ata�evi� bolan Ni�azov iki gezek Balkana, bir gezegem Daşoguza baranda: �Siz �omutlar agyzala millet, sizden �olbaş�y go�jak d�l� di�ip, tire parazlygy g�s-g�ni orta atyp, halky� azgyny alartmaga sy�nanşdy. Hamana be�leki ta�palary� arsy g�lala-g�ll�kmiş!

Mahlasy, başda a�dyp ge�işimiz �aly bu tire-ta�pa b�l�nşigi, so�radan emele gelen �agda�, onu� negativ t�siri jemgi�etimizi� depesinden bela bolup indi, k�p adamyny� pikrini, ruhuny z�herledi, gy�nansagam k�bir halatlarda henizem bu z�her bir topary� endamyndan �ykman gel��r we onu� pis y�sy �eke �zlerini d�l, e�sem jemgi�eti, daş-t�weregi-de bi-ynjalyk edip gel��r. Bu bizi� �millet�ilik� di�en d�ş�nj� �etm�nimizi� nyşanasy bolup g�r�n��r. O�a tire parazlyk belasy di�il��r.

Tire parazlyk belasy T�rkmen jemgi�etini� taryhyna, diline, edebi�atyna, medeni�etine, umum alnanda durkuna zy�anyny �etirip gel��r.

Tire parazlyk belasy, taryhy wakalary

be�an etm�ge n�hili zy�an �etir��r?

So�ky d�w�rde eli galam tutan k�bir ildeşlerimiz taryhy wakalara �r�n dugy/emotsi�a bilen baha ber��rler. Mysal ��in G�kdepe urşuna deglip ge�ilende g�nbatar T�rkmenleri� serkerdelerini ruslara satylan, d�n�k, ha�yn edilip g�rkezilmegi mahal-mahal agzal�ar. Hamana Hazar �aka T�rkmenleri� belli �aşulusy Ky�at han orsu� adamsy, Hojanepes di�en bir t�jir, ilkinji ha�yn we şm� ��ne Nurberdi hana, Gowşut hana gezek gelende olar kem-k�ssiz serdarlar, T�rkmen halkyny� ide�al şahsy�etleri edilip g�rkezil��r. Bu mesel� azda, kem-de si�er�jik nazar a�la�ly�, seb�bi bu wakalar T�rkmen halkyny� so�ki 200 �ylky taryhynda, ululsumyzy� h�zirki �agda�a d�şmeginde tire parazlyk keseli di�se� t�sirli rol o�nap gel��r.

Hazar �aka, G�rgendir Etrek der�alaryny� bo�larynda �aşa�an T�rkmenler baryp 15-nji, 16-njy asyrlardan b�ri �Gyzylbaş� şa�y mezhepli Sefevidler, Nedir Owşar we Gajarlara garşy dy�nygsyz g�reşip geldiler. Her d�w�rde şol T�rkmenleri� arasyndan batyr serdarlar duşmana gan �uwtdurupdyr, Aba serdar, Weli serdar (Sefevidlere), Begen�aly begdir Ke�mir k�r (Nedir Owşara), Magtymguly han, Gurbangyly� �omut (Gajarlara) garşy g�reşlerinde �zlerinden şanly-ş�hratly at galdyrdyrlar. Hywa �omutlaryny� Hywa hanyna, �rsarlary� Buhara emirligini� zumluna garşy g�reşleri we bu ugruda �z�nden batyrlyk g�rkezen merdana �rleri Annagurt Salyry� Saragytda Maşat h�kimine garşy� so�ky d�w�rlerde Garry galaly G�kle�leri�, �omutlary� we tekeleri� birleşmegi bilen E�ranly Japarguly hany y�zyna tesdirmgi, Gowşut hany�, Mara ��z�p gelen E�ranly serkerde Abbas m�rz�ni� goşunyny derbi-dagyn etmegi, Hywa �omutlaryny�, gyljyndan gan daman rus generaly Fon-Kaufmana garşy �Gazawat� g�reşleri, Ahal ilatyny� Skobeleve garşy merdana g�reşleri, J�ne�t hany� Bolşeviklere garşy�garaz sanasa� sogaby bar. Bu g�reşleri� barysy-bizi�- bir millet h�km�nde- busanjymyz, barlygymyz hem milli kimligimizdir.

Magtumguly atamyzda şe�le bentler bar:

� Gapla� kimin arlap girse me�dana,

Tilki kimin baazy berse her �ana,

Duranda ga�a dek durup merdana,

Alar �erden at salyşy gerek.�

�a-da

� �igidi� hy�aly bolsa serinde,

�ykar bir g�n, ��k�p galmaz garnynda,

Hile hem bir batyrlykdyr �erinde,

Ony başarmaga kişi gerekdir.�

Be�ik Magtymgulyny� �hile� di�en taktini, milli eposumyzy� baş gahrymany �G�rogly�da �r�n ja� �erinde ulanypdyr. Bu �hile� temrinine bu g�nki s�z bilen a�dylanda diplomasy, si�asat di�p d�ş�nmeli. D�n�� belli harby serkerdeler di�e goşun g��j�ne, ynsan faktoryna da�anmandyrlar, olar gerek bolan wagtynda duşmany bilen şertnama-da gol �ekipdirler, islemdik �agda�larynda tarapy� şertlerine-de bo�un bolupdyrlar, biz mu�a d�n��de bolup ge�en urşlary� taryhyny okanymyzda g�z �etir��ris. S�zi uzadyp oturman rus adamsy edilip g�rkezilen Hazar �aka T�rkmenleri� belli �aşulsy Ky�at han meselesine dolanyp gele�li�.

Gola�da taryh ylymlary� doktrory prfessor merhum Aga Garry�evi� �Soviet Edebi�aty� jurnalyny� 1948/49-njy �yldaky sanlarynda �azan gi��işle�in iki sany uly g�wr�mli makalasyny okamak me�esser etdi. Şonda alym, E�ran şalaryny� Hazar �aka T�rkmelere garşy agressiv hereketi hakda gymmatly maglumatlary hem faktlary g�rkez��r. Alymy� pikri�e eger şol d�w�rde Ki�at han Ors�et bilen şe�le ylalşyga gelmedik bolsa, Etrek-G�rgen T�rkmenlere �wez�ni dolduryp bolmajak zy�anlary� �etjekdigini� hokmanydygyny nygta�ar. Eserde getirlen faktlary bujaz makalada �erleşdirmek m�mkin d�l, islene olary g�rkezip bilerin, şe�le-de nesip bolsa olardan �T�rkmenleri� so�ky 200 �yl taryhy� atly işimde pe�dalanaryn.

Ky�at hany� tagallasy bilen T�rkmen, pars arasyna ara��k bellendi, ol ara��k parslary� taryhynda �Jer-r Kalbad/ جر کلباد Kelbady� jary/k�li� ady bilen meşhur. Ara��k, baryp Hazar �aka pars otrymly Behşeri� Kelbad obasyndan başlanyp, Garasu akaryny� �any bilen Akgalany� ma�la�yndaky ge�ip, G�rgeni�/h�zirki K�mmetgowzu� garşyndan ge�ip gid��r. Ara��k belligi henizem k� �erlerde g�ze il��r, ol edil �Gyzyl ala� �aly depejik bolup g�r�n��r.

Eger Ky�at han 1928-njy �ylda E�ran bilen Orslary� arasynda baglaşylan �G�l�stan� şertnama dabarasyna gatnaşyp, T�rkmenleri� b�hbidine degişili maddany girdirmedik bolsa, T�rkmenler gaty horlanardy. Ky�at hany� tagallasy bilen E�rany� harby g�milerini� Hazar de�zine girmegi gadagan edildi. Ondan o�, E�ran harby g�mileri bilen K�m�şdep�ni, Hojanepesi top okuna tutup, T�rkmeni k�p horlapdy.

Ky�at han Hazar �aka T�rkmenleri� nebit, duz, deri hem balyk�ylyk s�wdalaryny� �smeginde, s�wd�g�rlere t�ze bazarlary tapyp bermekde-de uly hyzmatlar bitirdi. Hywa hany bilen �araşyp, bu �erde asudalygy berkarar etdi. Bu şahsy�eti�, T�rkmenleri� b�hbidini goramakda bitiren hyzmatlaryny ink�r etmek uly g�deklik bolar. Bu �olda di�e Ky�at han d�l-de hatta onu� ogly �agşym�met-de janlaryny gurban etdiler, olar �at �erde, watandan uzakda �agty jahan bilen hoşlaşmaly boldular.

Ruslary� h�j�mine garşy T�rkmenleri� g�reşi 1860-njy �ylda başlan�ar. Ol 1881-nji �ylda barjak �erine baryp �et��r. Pioter 1-nji 1713-nji �ylda Hywa, 1715-nji �ylda bolsa T�rkmenleri� arasyna i�lilerini g�nder��r, 1716-njy �yly� 20-nji sent�abrynda Bekovi� �erkasky 6350 adam hem 6 sany mis, 9 �o�un top bilen Astrahandan, Hazary� g�ndogar kenaryna ugra�ar. 9-njy okt�abrda Hazar de�zini� g�ndogarynda, T�p-Gaganda-da harby berkitme gur�ar, ol so�ra dura-bara Gyzyl suwy (h�zirki Şagadamy) basyp al�ar, so�ra Hywa giden bu hy�albent rus harbysyny� başy şol �erde kesil��r. 1777-nji �ylda Ma�gyşlak T�rkmenleri ruslary� t�ze h�j�mine u�ra�ar. �Galtaman T�rkmenlere� garşy harby, jeza beriş ��rişleri� y�zy �z�lme��r. Bir trapdan E�ran, bir tarapdan Rus emperatory T�rkmenleri gysaja sal�ar, esasan ruslar b�sdeşleri Britan kloni�alystlary bilen bizi� topraklarymyzda g�� sy�na�ar. 1813-nji �ylda Rus-E�ran urşy, G�rgen T�rkmenleri� Astrabat h�kimine garşy goranyş g�reşleri, Hazary� g�ndogarynda �Nebit dag�da nebit �ataklary� tapylmagy, bu �erleri basyp almakda ruslary� işd�sini a��ar. Esasan 1867-nji �ylda Orta Azi�any� baslyp alnan �erlerinde T�rk�stan-g�bernatorlygy emele getirilip, onu� başynda so�ra Hywa T�rkmenlerini gana �a�kan K.P. fon-Koufman go�ul�ar. 1869-njy �yldan başlap, ilki bilen Markozovy� baştutanlygynda, so�ra ermeni asylly Lazarovy� (onu� hakyky ady Lazari�an) �olbaş�ylygynda, Hazar �aka T�rkmenleri� gozgala�laryny basyp �atyryl�ar, şonda so�ra, K�pet dag eteklerine ��rişe girişil��r. 1881-nji �yly� 12-nji �anvarynda G�kdepe galasynyn sy�nmagy T�rkmenleri� �e�ilmeginde �wr�liş nokat bo�lar. Men bu kijijik makalada h�j�mleri� jikme-jigi hakynda durup ge�medim, seb�bi ol g�rr��i uzaga �ekdirer hem bizi� orta atan esasy mesl�mizden daşlaşdyrar.

Sorag şe�le, n�me ��in T�rkmenler ruslary�, �a-da e�ranlylary� h�j�mlerine garşy agzybir durup bilm�ndirler? Ruslar Hazar kenaryna gelenlerinde, olary� be�leki �erleri, Ahaly, Maryny aljaklaryna g�z �etirilmedimi? Bitewy bir millet bolup, �Gazawat� s�weşinde n�me ��in Hywadaky �omutlara �ardam berilm�ndirler? N�me ��in G�kdepe urşuny� �� anynda Ahaly� �aşullary be�leki T�rkmenler bilen birleşip bilm�ndiler? Duşmany� agyr leşgerini g�ren, olary� ok-�araglaryny� g��lidigine g�z �etiren Ahaly� hanlary, n�me ��in diplomasy taktikinden pe�dalanmadylar? Di�e hyrly t�pe�ler, gyrkylyklar we �ekeje mis top bilen şe�le agyr goşuny� ��nde durup bolmajagyna g�z �etirip bilm�ndiler? N�me ��in Gurbanmyrat işany� ��a alarys, �a-da barymyz �leris, bu urşu� takdyryny Alla kesgitl�ndir� di�en pikrine gulluk edilip, m��ler�e goragsyz adam, a�al-ebtad gyrgyna berildi? Elbetde rus generaly Skobelev bilen �araşyk ylalaşyga gelenem bolsa urşu� netijesi başga�a bolmazdy, ruslar T�rkmen topragyny basyp alardylar, ��ne, belki-de �l�m-�itim az bolardy di�en pikri ��e s�r��nlerem az d�ldi, urşu� �� anynda n��e gezek maslahat ge�irildi, şol maslahatlarda d�rli pikirler orta atyldy. Indi, k�biri �z-ara g�rr��lerde be�leki T�rkmenleri� G�kdepe urşunda Ahal ilatyna k�mek bermediler di�en �ersiz soragy ara atyp, tire parazlyk etmek�i bol�anlar-da bar, be�leki T�rkmenleriem: �biz gyryl�arkak, siz nirdedi�iz?� di�en soragy berip bilerler, ��ne be�le gapma-garşylygy� dowam etmegi, henizem bizi� �millet�ilik� d�ş�nj� �etm�nligimiz g�rkezip biler.

Bir s�z bilen a�dylanda tire parazlyk d�ş�njesi bilen taryhy wakalary be�an edip bolmaz, olara real baha berilmaz, be�le d�ş�nje, emi tapylmadyk keseldir.

Tire parazlyk belasyny� T�rkmen diline,

N�hili zy�an �etir��r?

Başda agzap ge�işimiz �aly h�zirki T�rkmen topraklarynda �aşa�an �hli tire-ta�plar bir �T�rkmen milletini� durkuny emele getir��r. Olary� arasynda dil hem s�z babatyndan �z boluşukly şe�le bir ba�lyklar bar welin, di�se� guwandyryjy. Hazar �aka T�rkmenleri� arasynda de�iz, balyk�yk, aw�ylyk bilen baglanşykly s�zler mysal ��in belki-de g�ndogarda �aşa�an ildeşlerimizi� arasynda �okdur, �a-da g�ndogardakylary� arasynda ekeran�ilik, bak�a�ylyk hakdy s�zlere, temrinlere, adalgalalara, g�nbatarda �aşa�anlary� arasynda az duwş gelin��r, maldar�ylykdyr at bilen baglanşykly g�norta hem Garagumda �aşa�an ildeşlerimizi� arasynda �r�n k�p s�z ba�lygyna gabat gelin��r. Bulardan başga T�rkmens�hrada, demirgazyk Owganystanda �aşa�an ildeşlerimizi� arasynda-da dura-bara ulanyş galmak howpuna du�ar bol�an s�z ba�lygyny� bardygyny bil��ris. Eger-de bu s�zler �ygnalman, T�rkmen dilini� s�z ba�lygyna, sostavyna/hataryna girizilmese uly �al�yşlyk bolar, bolubam geldi hem gel��r.

T�rkmenistanda 1962-nji �ylda d�z�len �T�rkmen dilini� s�zl�gi� kitaby� s�zbaşy b�l�minde: �18-nji, 19-njy asyr T�rkmen edebi�atynda duş gel��n d�ş�njesi ky�n bolan s�zler� di�alekt s�zler� se�rek ulanyl�an temrinler, geografik atlar, has atlar�s�zl�ge girizilmedi, alynmady.�

Di�alekt di�il��ni n�me? Bary-�ogy n��e million T�rkmen dilini� �arpy s�zlerini, terminlerini di�alekt di�ip alman bolsalar, onda ha�sysy ��yn� T�rkmen s�zi bo�lar? Belki-de s�zl�lkde ulanylan we olary� sany s�zl�g�� umumy s�zlerini� birn��e protsentini emele getir��n rus-latyn �agrar�, �agronomi�a�, �adres� �aly s�zler T�rken�edir?!

Dogrusy, �S�zl�gi� d�zenler-de tire parazlyk keselinden saplanyp bilm�ndirler bu gaty gy�nandyryjy. T�rkmenleri� arasynda asyrlar bo�y a�dylyp gel��n �d�de� di�en s�z bar �eltme men han d�demi� �anyna- a�dymdan�, g�nbatar T�rkmenleri aga�dan salnan ja�a �tam� di��rler, onu� �st�ne/��egine ��aty�, �erine d�şmedik emeli �asalan ��er zemi� �erine �tam aşagy� di��rler. �hli T�rkmenleri� arasynda şu we şu�a me�zeş ��zler�e, belki-de m��ler�e s�zi, adalgany T�rkmen dilini� hataryna goşsa bolardy, olar goşulmady, hamana �di�alekt� di�ilip, alynmady. Be�le işe �ol berenler di�e T�rkmen halkyny� dil ba�lygyna g�r�p�ilik etdiler, başga�a a�dylanda tire parazlyk etdiler. Bu iş, bizi� henizem �millet�ilik� d�ş�nj� �etm�ndigimizi� şa�atydyr.

��er gaty bolsa �k�z, �k�zden g�rer� di�en nakyl bar. Şo�a e�er��nler başymyza inen �hli bela-beterleri� seb�bini daşky faktorlardan g�zl�p, i�erd�ki kem�ilikleri g�rmezden gel��rler. I�ki seb�p bolmazdan, daşky faktor doly derejede emel edip bilmez, şo�a g�r� bir waka baha berlende onu� hem i�ki hem-de daşky seb�plerine real baha bermeli, dar d�ş�nje bilen taryhy wakalara baha bermeli d�l. Be�le edilse ol ��resiz tire parazlyga alyp geler, tire parazlyk bolsa T�rkmen jemgi�etine �AIDS� keselinden howpludyr.

T�rkmen milletini� �wlatlarydygny, bir millete gulluk etmelidigimizi unutma�ly�, şonda �millet�ilik� d�ş�nj� e�erip bileris. Men bu makalany başardygym�a sowuk ganlylyk bilen �azmaga �alyşdym, �i�i �anan Ta�rysyna-da s�w�pdir� di��rler. Şo�a g�r� galmdaşlar, ga�rat edi�-de tire parazlyk keselinden uzagrakda durjak bolu�.

S�z�mi be�ik Magtymgulyny� şu be�ti bilen jemlem��rin:

�Bir birini �apmak, ermes �rlikden,

Bu iş şe�tanydyr, belki k�rl�kden,

Agzalalyk a�rar ili dirilikden,

Munda d�wlet d�n�p, nobat duşmana gelge�.�

Prag- �ek jemhuri�eti, 2006-njy �yly� 14-nji �anvar�

استفاده از مطالب اين سایت با ذکر منبع بلامانع مي باشد